Beleidsplan 2020-2021

Statutaire doelstelling

De statutaire doelstelling van de stichting is als volgt (art.2 van de statuten):

1. De gemeente Vlissingen bijstaan in de ontwikkeling van de maritieme stadswijk ,,Scheldekwartier’’  door op dit voormalige terrein van de Koninklijke Maatschappij ,,De Schelde’’ (KMS), Scheepsbouw en Werktuigen Fabriek, in samenwerking met vrijwilligers, de stoomspoorhijskraan ,,Schelde 38’’, geregistreerd als nationaal railmonument onder nummer 078, in originele werkende staat terug te brengen, te behouden, en terug te plaatsen op een nog bewaard gebleven restant spoorrails tussen het Dok en het ,,Museum Scheldewerf’’.
2. Het verrichten van alle verdere handelingen, die met het vorenstaande in de ruimste zin verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn.

Doelstelling geconcretiseerd

Voor de restauratie van de stoomhijskraan zijn als uitgangspunten gehanteerd: originaliteit, functionaliteit en duurzaamheid. Voor alles geldt het originele onderdeel te behouden en waar nodig te repareren en te restaureren naar de oorspronkelijke situatie. De stichting beschikt over de (kopieën) van de originele bouwtekeningen uit 1944 van de voormalige Kon. Maatschappij De Schelde die de kraan heeft gebouwd en waar de kraan op de scheepswerf heeft gereden.

Waar originaliteit niet meer mogelijk was is gezocht naar identieke onderdelen elders via bedrijven, particuliere verzamelaars of veilingen. In vrijwel alle gevallen kon op die manier het oorspronkelijke bewaard blijven. Een enkel onderdeel was dermate aangetast dat een replica moest worden vervaardigd.

Tweede uitgangspunt is de hele constructie van de stoomhijskraan zodanig te maken dat deze, na voltooiing, in beginsel bedrijfsklaar is. Dit betreft het onderdeel functionaliteit. Daartoe dienen alle onderdelen te kunnen werken.

Derde uitgangspunt is duurzaamheid. Tijdens de restauratie is de kraan en de onderdelen daarvan ontdaan van gevaarlijke stoffen als asbest en chroom houdende verf. In plaats daarvan (o.a. voor de isolatie) worden moderne duurzame producten gebruikt ter vervanging. Onderdeel van duurzaamheid is ook het permanent beschikbaar hebben van een kleine werkplaats (container) met handgereedschap, reservemateriaal en benodigde smeer- en beschermingsmiddelen om de kraan in goede conditie te houden.

Uitgangspunt van de stichting is de stoomhijskraan niet als een afzonderlijk museumobject te bewaren of onder te brengen in een thematische verzameling, al dan niet gericht op een bepaalde tijdsperiode. Doel is de kraan enerzijds terug te plaatsen in haar oorspronkelijke contekst van de scheepswerf, anderzijds levend onderdeel te maken van de nieuwe gebouwde omgeving.

De terreinen en industriële gebouwen van de voormalige Kon. Maatschappij De Schelde zijn inmiddels nieuw stadsontwikkelingsgebied geworden. De grote machine- en scheepsbouwloodsen hebben deels een nieuwe bestemming gekregen (o.a. zorgcomplex voor ouderen) of worden de komende jaren herbestemd. In de openbare ruimte worden zoveel mogelijk artefacten en resten van de voormalige scheepswerf bewaard of herplaatst om het gebied een bijzonder karakter te geven. De stoomhijskraan past uitstekend in deze contekst en krijgt van de gemeente Vlissingen een plaats op een bewaard gebleven stuk spooremplacement van de scheepswerf in de directe omgeving van de grote (monumentale) industriële gebouwen in een open ruimte, zichtbaar vanaf alle zijden. De stoomhijskraan wordt daarmee onderdeel van de publieke ruimte en bepaalt mede het karakter van het toekomstige woon- en toeristengebied “Scheldekwartier”.

Activiteiten

Alle activiteiten van de stichting zijn sinds de oprichting gericht op behoud, restauratie en plaatsing van de Stoomhijskraan Schelde 38. De eerste jaren stonden geheel in het teken van het traceren van de diverse verspreidde kraandelen, demonteren en inventariseren. Na afronding van het reddingsproject is met de restauratie van de bestaande delen en reconstructie van de ontbrekende delen begonnen. Het restauratietraject loopt nog steeds door en in de loop van 2020 wordt verwacht de slotfase te doorlopen waarna plaatsing van de kraan zal volgen.

Daarnaast is de stichting begonnen met verzamelen van andere stoomwerktuigen die een relatie met De Schelde of Vlissingen hebben. De stichting bezit o.a. een stoommachine die lange tijd in gebruik is geweest als studiemodel bij de Zeevaartschool te Vlissingen en in 2018 is aangekocht van het Pieter Vijnfonds.

Een bijzondere item is de model-stoomhijskraan, gemaakt door de heer Dick Bakker. Aan de hand van de originele werftekeningen van De Schelde had hij het model 1 : 10 zelf tot in het kleinste detail vervaardig. Het model kan daadwerkelijk onder stoom worden gebracht en werken en op die manier gebruikt worden voor promotie en educatieve doeleinden. De stichting kreeg het model tegelijk met de prijsuitreiking van het Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland op 4 april 2019 van de heer Bakker.

De stoomhijskraan kan na voltooiing daadwerkelijk functioneren en in 2021 treedt de fase in van beheer en exploitatie. De gemeente heeft echter, in verband met de omliggende woonbebouwing, duidelijke milieunormen gesteld. Het laten werken van de kraan zal voornamelijk gebeuren bij bijzondere evenementen. De kraan is echter zodanig mobiel dat deze ofwel op een andere plaats op het terrein kan worden gezet waar deze beperkingen niet gelden, ofwel elders in Nederland bijvoorbeeld bij stoom-evenementen.

De kraan gaat onderdeel uitmaken van de gebouwde omgeving en is daarmee voor ieder zichtbaar en karakterbepalend voor het nieuwe stadsgebied. Via publiciteit en virtuele presentaties (Website) kunnen specifieke doelgroepen worden bereikt als (techniek)studenten, toeristen, bewoners van Vlissingen, oud-werknemers van De schelde, etc. De stoomhijskraan kan gemakkelijk opgenomen worden in toeristische routes en beschrijvingen van het voormalig industrieterrein. Tevens is de kraan toegankelijk voor educatieve doeleinden.

Tenslotte tracht de stichting passende op stoomkracht werkende machines of werktuigen te verkrijgen welke aan de kraan kunnen worden gekoppeld om in bedrijf te kunnen worden gedemonstreerd.

Doelgroepen

De stichting stoomhijskraan Schelde 38 Vlissingen werkt voor een breed scala aan geïnteresseerden:

• Algemeen: geïnteresseerden in stoommachines, thermodynamica, werktuigbouwkunde, natuurkunde, techniek(geschiedenis), energietechniek, algemene geschiedenis, spoorwegliefhebbers, voormalig werknemers, stokers en machinisten die tijdens hun loopbaan nog met stoom hebben gewerkt en de familie daarvan en andere geïnteresseerden in de breedste zin van het woord.

• Onderwijs: scholieren en studenten vanaf de basisschool tot en met MBO, HBO en TU.
• Vrijwilligers: belangstellenden die bereid zijn een persoonlijke bijdrage te leveren aan de restauratie en de instandhouding van het monument.
• Toeristen uit binnen- en buitenland.

Verweving inkomsten

De stichting verwerft inkomsten uit:

• Activiteiten: gericht op inkomsten uit publiciteit over de stoomhijskraan of beschikbaar stellen van de kraan voor promotiedoeleinden en fondswerving.

• Sponsoring: in geld of in natura (diensten) van bedrijven alsmede bijdragen van landelijke of lokale fondsen.
• Donaties: van particulieren.
• Overige inkomsten: zoals rente en incidentele inkomsten (bijv. uit verkoop overtollig materiaal)

Besteding vermogen

Alle inkomsten worden aan geen ander doel besteed dan restauratie en onderhoud van de stoomhijskraan en eventuele bijbehorende werktuigen, brandstof voor de kraan, verzekerings- en administratiekosten, huur van een reparatiewerkplaats en kosten voor public relations (website). Voor het groot onderhoud is een voorziening op de balans gecreëerd. Vanaf 2021 wordt hiervoor geld gereserveerd.

Begroting 2021 in kerncijfers

Onder organisatiekosten vallen o.a. kosten voor administratie, website, verzekering, PR en onkostenvergoeding. Onder projectkosten vallen de feitelijke restauratiekosten, transport, klein onderhoud, brandstof. Onder werkplaatskosten valt huur en energie van een ruimte voor opslag van o.a. reserveonderdelen en smeermiddelen, en (onderhoud of huur) van gereedschap voor reparaties. De financieringskosten bestaan uit afschrijvingen van o.a. een heftruck en (groot) gereedschap en de dotatie aan de voorziening voor groot onderhoud aan de stoomhijskraan.